Tambora Dağı dünyayı değiştirdi. Nisan 1815'te Endonezya Yanardağı’nın patlaması, kaydedilen tarihin en güçlü ve yıkıcı afetiydi. Atmosfere güneşi yansıtan küçük parçacıklardan oluşan devasa bir tabaka gönderdi, gezegeni soğuttu ve felakete neden oldu. 100 bin insanın ölümüne sebep olan(küresel sıcaklıklar düştü, mahsuller başarısız oldu, insanlar açlıktan öldü, kolera salgını yayıldı.) bu patlama sebebiyle tarihi kayıtlarda 1816  yılı Avrupa'da "Yazsız Yıl" olarak geçiyor. 

Son yıllarda bölgesel patlamalar yaşansa da mega patlama olarak adlandırılan volkanik hareketler 150 yıldan uzun bir süredir yaşanmadı. Bilimsel verilere göre son 60 bin yılda sadece 97 patlama mega sınıfına girdi.

O zamandan beri birçok yanardağ patladı, ancak Tambora gezegenin en son büyük patlaması olmaya devam ediyor. 200 yıldan fazla bir süre sonra, bilim insanları dünyanın bir başkası senaryoyla karşılaşabileceği konusunda uyarıyor.

“İnsanlığın herhangi bir planı yok.”

Cenevre Üniversitesi'nde iklim profesörü olan Markus Stoffel, CNN'e verdiği röportajda, jeolojik kanıtlara göre bu yüzyılda büyük bir patlama ihtimalinin 6'da 1 olduğunu söyledi.

Ancak bu sefer, sadece daha kalabalık bir gezegende değil, aynı zamanda iklim kriziyle de ısınan çok değişmiş bir gezegende gerçekleşecekti.

Stoffel, bir sonraki büyük patlamanın "iklim kaosuna neden olacağını" söyledi.

Volkanlar uzun zamandır dünyamızı şekillendirdi; kıtaların oluşmasına yardımcı oldular, atmosferi inşa ettiler ve iklimi değiştirme gücüne sahipler. Gezegeni ısıtan karbondioksit de dahil olmak üzere bir lav, kül ve gaz kokteyli fırlattıktan sonra insanlar tarafından küçümsenen ve önemsenmeyen  fosil yakıtları üretirler.

İklim etkisi söz konusu olduğunda, bilim insanları başka bir gazla daha çok ilgileniyorlar: Kükürt dioksit.

Büyük bir volkanik patlama, kükürt dioksiti atmosferin havanın meydana geldiği kısmı olan troposferden ve uçakların uçtuğu Dünya yüzeyinin yaklaşık 7 mil yukarısındaki tabaka olan stratosfere itebilir.

Burada, güneş ışığını saçan, onu uzaya geri yansıtan ve aşağıdaki gezegeni soğutan küçük aerosol parçacıkları oluşturur. Rutgers Üniversitesi'nde volkanları incelemek için onlarca yıl geçiren iklim profesörü Alan Robock, bu parçacıkların "dünya çapında uçacağını ve birkaç yıl dayanacağını" söyledi.

Modern volkanlar için uydu verileri ne kadar kükürt dioksit salındığını göstermektedir. Filipinler'deki Pinatubo Dağı 1991'de patladığında, stratosfere yaklaşık 15 milyon ton itti. Bu, Tambora gibi büyük bir patlama değildi, ancak yine de birkaç yıl boyunca dünyayı yaklaşık 0,5 santigrat derece soğuttu.

'Daha istikrarsız bir dünya'

Geçmişteki büyük patlamaların etkilerini anlamak hayati önem taşımaktadır ancak bir sonraki patlama, insanların büyük miktarlarda petrol, kömür ve gaz yakmaya başlamasından öncekinden çok daha sıcak bir dünyada gerçekleşecektir.

Bu da gezegenimizin kendini yenileyebilme istikrarını düşüren bir durumdur.