“Mammoth”, İsviçreli şirket Climeworks tarafından ülkede açılan ikinci ticari doğrudan hava yakalama tesisidir ve 2021’de faaliyete başlayan selefi Orca’dan 10 kat daha büyüktür. Doğrudan hava yakalama veya DAC, kimyasallar kullanarak havayı emmek ve karbonu soymak için tasarlanmış bir teknolojidir. Karbon daha sonra toprağın derinliklerine enjekte edilebilir, yeniden kullanılabilir veya katı ürünlere dönüştürülebilir. Climeworks, karbonu doğal olarak taşa dönüştürüleceği ve karbonu kalıcı olarak kilitleyeceği yeraltına taşımayı planlıyor. Ayrıştırma işlemi için İzlandalı şirket Carbfix ile ortaklık kuruyor. Tüm operasyon İzlanda’nın bol, temiz jeotermal enerjisiyle güçlendirilecek. 11 Ekim 2021’de Reykjavik yakınlarındaki Hellisheidi elektrik santralinde arkadaki vantilatörler aracılığıyla büyük ölçüde saflaştırılmış CO2 görüldüğü gibi, koleksiyoncunun önünde fanları olan Climeworks fabrikası, ortam havasını çeker ve serbest bırakır. - Climeworks fabrikası İZLANDA’da deniz taşımacılığında kullanılanlara benzer konteynerler 10 metre (33 fit) yüksekliğinde çiftler halinde yığılmıştır. Toplayıcının önündeki fanlar ortam havasını çeker ve büyük ölçüde CO2’den arındırılmış olarak arkadaki ventilatörler aracılığıyla serbest bırakır.
KARBON YAKALAMA
Karbon yakalama nedir? Bazıları dünyayı kurtarmaya yardımcı olacağını söylüyor, diğerleri için tehlikeli bir dikkat dağıtıcı DAC gibi yeni nesil iklim çözümleri, insanlar fosil yakıtları yakmaya devam ederken hükümetlerden ve özel sektörden daha fazla ilgi görüyor. Atmosferdeki gezegeni ısıtan karbondioksit konsantrasyonları 2023’te rekor seviyeye ulaştı. Gezegen ısınmaya devam ederken - insanlar ve doğa için yıkıcı sonuçlarla - birçok bilim insanı, dünyanın fosil yakıtları hızla kesmenin yanı sıra karbonu atmosferden uzaklaştırmanın yollarını bulması gerektiğini söylüyor. Ancak DAC gibi karbon giderme teknolojileri hala tartışmalı. Pahalı, enerji aç ve ölçekte kanıtlanmamış olarak eleştirildiler. Bazı iklim savunucuları, fosil yakıtları azaltma politikalarından uzaklaşabileceklerinden de endişe ediyor.
EKOLOJİK RİSKLERLE DOLU
Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi’nde fosil ekonomi programı direktörü Lili Fuhr, genel olarak karbon yakalama hakkında konuşan bu teknolojinin “belirsizlikler ve ekolojik risklerle dolu” olduğunu söyledi. Climeworks, çıkarılan her ton karbon için kesin bir maliyet vermedi, ancak ton başına 1.000 dolara ton başına 100 dolardan daha yakın olduğunu söyledi - ikincisi, teknolojiyi uygun fiyatlı ve uygulanabilir hale getirmek için yaygın olarak önemli bir eşik olarak görülüyor. Bu teknoloji kutupların yeniden dondurulmasına yardımcı olabilir. Climeworks’ün kurucu ortağı ve eş CEO’su Jan Wurzbacher, gazetecilerle yaptığı bir görüşmede, şirket tesislerinin boyutunu ölçeklendirirken ve maliyetleri düşürürken, amacın 2050 civarında ton başına 100 dolara ulaşmadan önce 2030 yılına kadar ton başına 300 ila 350 dolara ulaşmak olduğunu söyledi. Edinburgh Üniversitesi’nde karbon yakalama ve depolama profesörü Stuart Haszeldine, yeni tesisin “iklim değişikliğine karşı mücadelede önemli bir adım” olduğunu söyledi. Karbon kirliliğini yakalamak için ekipmanın boyutunu artıracaktır. Ancak, bunun hala ihtiyaç duyulanın küçük bir kısmı olduğu konusunda uyardı. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, dünyadaki tüm karbon giderme ekipmanları yılda yalnızca yaklaşık 0,01 milyon metrik ton karbonu uzaklaştırabiliyor, bu da küresel iklim hedeflerine ulaşmak için 2030 yılına kadar ihtiyaç duyulan yılda 70 milyon tondan çok uzak. Havadan görünüm, 28 Şubat 2023’te Dawson, Teksas’ta Kireçtaşı Rüzgar Projesi’nin ithafı için yapılan bir tur sırasında rüzgar türbinlerini gösteriyor.
